Có hơn một bộ não đằng sau công thức E=mc2

Có hơn một bộ não đằng sau công thức E=mc2

(Khoahoc.com.vn) - Công thức nổi tiếng E=mc²
gắn liền với tên tuổi của nhà bác học vĩ đại Einstein. Tuy nhiên, một
nghiên cứu mới đây cho biết không chỉ có duy nhất một bộ não đằng sau
phương trình nổi tiếng này.

Một nghiên cứu mới cho thấy sự đóng góp
của một nhà vật lý người Áo ít được biết đến, Friedrich Hasenöhrl, đã
phát hiện ra một tiền thân của phương trình nổi tiếng của Einstein.

Hai nhà vật lý Mỹ phác thảo vai trò của
nhà vật lý người Áo Friedrich Hasenöhrl, trong việc thiết lập các tỷ lệ
tương xứng giữa năng lượng (E) của một lượng vật chất có khối lượng (m)
trong một hốc chứa đầy bức xạ. Trong một bài báo để xuất bản trong tạp
chí vật lý châu Âu H, Stephen Boughn đến từ trường cao đẳng Haverford
tại Pensylvannia và Tony Rothman đến từ Đại học Princeton ở New Jersey
tìm ra lý lẽ để chứng minh nghiên cứu của Hasenöhrl, mà hiện giờ ông
được công nhận một chút, có thể đã đóng góp và công thức nổi tiếng E =
mc².

Albert Einstein

Theo nhà triết học khoa học Thomas Kuhn,
bản chất của tiến bộ khoa học xảy ra qua các thay đổi mô hình, mà phụ
thuộc vào hoàn cảnh văn hóa và lịch sử của nhóm các nhà khoa học. Đồng
tình với ý tưởng này, các tác giả tin rằng quan điểm cho rằng khối lượng
và năng lượng có liên quan không có nguồn gốc duy nhất với Hasenöhrl.
Cũng không có chuyện nó đột nhiên xuất hiện vào năm 1905, khi Einstein
công bố bài báo của mình.

Do thiếu công nhận cho những đóng góp
của Hasenöhrl, các tác giả đã kiểm tra nghiên cứu ban đầu về bức xạ vật
đen của nhà vật lí người Áo trong một hốc được bao quanh bởi các bức
tường phản xạ hoàn toàn. Nghiên cứu này nhằm xác định những thay đổi về
khối lượng của vật đen, khi khoang này đang di chuyển tương đối so với
người quan sát.

Sau đó, họ khám phá lý do tại sao nhà
vật lí người Áo đạt đến một tương quan năng lượng/khối lượng không đúng
với các yếu tố, cụ thể là ở phương trình: E = (3/ Cool

mc². Họ tin rằng, lỗi của Hasenöhrl bắt nguồn từ việc không tính đến sự mất khối lượng bởi vật đen trong lúc bức xạ.

Trước khi Hasenöhrl tập trung vào bức xạ
hốc, các nhà vật lý khác, trong đó có nhà toán học Pháp Henri Poincaré
và nhà vật lí người Đức Max Abraham, cho thấy sự tồn tại của một khối
lượng quán tính kết hợp với năng lượng điện. Năm 1905, Einstein đã đưa
ra mối quan hệ đúng giữa khối lượng quán tính và năng lượng điện, E = mc².
Tuy nhiên, không phải mãi đến năm 1911 nhà vật lý học người Đức Max von
Laue đã tổng quát hóa nó để bao gồm tất cả các dạng năng lượng.

Phạm Thị Bích Thu (Sciencedaily)