Số phận kỳ lạ của chiếc trực thăng UH-1 số hiệu 60139 - Kỳ 1: Phi vụ đầu tiên ở Trường Sa

Tuổi Trẻ




Phi vụ đầu tiên ở Trường Sa

TT - Đầu tháng 1-1976, trung đoàn không quân 917 nhận nhiệm
vụ đưa thiếu tướng Lê Ngọc Hiền (phó tổng tham mưu trưởng) và đoàn cán
bộ của Bộ Tổng tham mưu đi thị sát tình hình và kiểm tra khả năng sẵn
sàng chiến đấu của bộ đội hải quân trên quần đảo Trường Sa.

>> Triệt phá đường dây buôn hàng lậu lớn từ Trung Quốc
>> Trung Quốc khai thác 2 mỏ dầu mới tại Biển Đông

Chiếc máy bay trực thăng UH-1 của Mỹ số hiệu 60139 được lệnh đưa
xuống tàu ra đảo! Đó là lần đầu tiên trong lịch sử, máy bay của không
quân nhân dân VN thực hiện một phi vụ ở quần đảo Trường Sa.

Từ phải qua: Lê Quang Vinh, Hồ Duy Hùng, Lê Đình Ký, Hoàng Đức Ngư, Lê Hồng Nhị trong chuyến bay đầu tiên hạ cánh xuống đảo Trường Sa - Ảnh tư liệu trung đoàn 917

Chuyến đi nhớ đời

Đoàn công tác cả trăm người gồm lãnh đạo của Bộ tư lệnh Không quân
và Hải quân cùng các bộ phận liên quan đến... chiếc máy bay UH-1. Trung
đoàn trưởng trung đoàn 917 khi đó là anh Lê Đình Ký lái chính, Hồ Duy
Hùng lái phụ, anh Lê Quang Vinh lái phụ kiêm dẫn đường và kỹ thuật mặt
đất, kỹ thuật trên không. Đặc biệt, một xe chở xăng dầu chỉ chuyên phục
vụ chiếc máy bay UH-1 cũng được xuống tàu ra Trường Sa. Càng của chiếc
máy bay UH-1 được ràng buộc rất kỹ xuống sàn tàu. Đoàn công tác đi bằng
tàu đổ bộ của Mỹ trọng tải 4.000 tấn sản xuất từ năm 1942, mỗi lần sóng
đánh tàu kêu răng rắc. Tàu cũ nên tốc độ chỉ 7-8 hải lý/giờ.

Tàu lắc liên tục. Sóng gió lớn quá. Nhiều người say lả. Hùng cũng bị
say sóng nhưng chỉ qua một ngày là quen sóng ngay. Lái phụ số 2 kiêm
dẫn đường Lê Quang Vinh nằm bẹp một chỗ, tổ bay chỉ còn Lê Đình Ký và Hồ
Duy Hùng. Càng gần đến quần đảo Trường Sa sóng càng lớn. Mờ sáng ngày
thứ ba, sau hành trình ba ngày hai đêm, đảo Trường Sa Lớn đã hiện ra
trong tầm mắt. Đây là hòn đảo lớn nhất thuộc các đảo do quân ta đóng
giữ. Tàu đậu cách đảo Trường Sa Lớn chừng 2 hải lý.

Nhiệm vụ của tổ bay là chở đoàn cán bộ cao cấp của quân đội thị sát
năm đảo vừa tiếp quản và hạ cánh trên đảo. Chiếc máy bay UH-1 khi đó như
taxi, chở lần lượt từng đợt cho tới khi hết đoàn công tác. Ở nơi sóng
gió khắc nghiệt này, để một chiếc máy bay cất cánh không đơn giản, nhất
là lại cất cánh ở trên boong một con tàu không ngừng chao lắc. Phi công
phải căng tất cả giác quan, chú ý không cất cánh khi độ nghiêng của tàu
lớn quá, cánh máy bay sẽ đập vô boong tàu. Hạ cánh còn gian nan hơn. Con
tàu cứ chòng chành, lắc lư. Phi công phải treo máy bay, canh đúng
khoảng ngưng chỉ 1-2 giây ngắn ngủi giữa độ lắc của tàu là hạ cánh
xuống. Nhưng nếu chọn không đúng thời cơ đặt càng hạ cánh, chỉ với độ
nghiêng lớn có thể đánh bật chiếc trực thăng rớt xuống biển! “Phi công
bay biển thường cao hơn phi công đất liền một bậc vì bay biển khó hơn
rất nhiều. Đường chân trời mờ mịt, không biết đâu là trời, đâu là biển,
dễ bị cảm giác sai, nhưng khi đó tôi cứ nhằm vào vật đối chứng là tàu và
đảo mà canh chừng để bay, cất hạ cánh” - ông Hùng nhớ lại chuyến đi
lịch sử ấy.

Đoàn công tác ở Trường Sa hơn hai tuần, đi qua năm đảo: Trường Sa,
Nam Yết, Sinh Tồn, Sơn Ca, Song Tử Tây - những cái tên mà trước đó Hồ
Duy Hùng chỉ nghe qua và ước ao được một lần bay đến. “Tôi đã bay nhiều
đảo ở Lý Sơn, Phú Quốc, Thổ Chu, cù lao Xanh... toàn đảo lớn, cây cối um
tùm. Còn các đảo ở Trường Sa khi đó nhỏ và hoang vu lắm. Nhiều đảo chìm
nước lên là ngập. Bản đồ Nhật Bản vẽ đảo Trường Sa Lớn năm 1942 chỉ dài
450m nhưng khi tôi bay ra đảo lớn hơn, dài trên 600m. Hồi đó sâm đất
trên đảo rất nhiều. Mùa chim đẻ trứng, các bãi cát mênh mông trắng màu
trứng chim, nếu chở phải dùng xe tải!” - ông Hùng bồi hồi nhớ lại.

Chiếc UH-1 số hiệu 60139, sau khi huấn luyện bay chuyển loại cho hai
tổ bay đầu tiên xong là hết giờ bay, đã được giao lại cho Bộ tư lệnh
Phòng không không quân, kết thúc hành trình lịch sử, nhưng nó tiếp tục
kể lại câu chuyện độc đáo và thú vị của mình cho hậu thế tại Bảo tàng
Phòng không không quân Việt Nam.

Còn thiếu úy không quân nhân dân VN Hồ Duy Hùng, người tham gia lái
chiếc UH-1 ở Trường Sa năm ấy, sau này trở thành tổng giám đốc Công ty
Du lịch Phú Thọ, là người có công rất lớn để biến bãi đầm lầy thành khu
du lịch nổi tiếng Đầm Sen. Ông nghỉ hưu năm 2008. Nhưng không nhiều
người biết được: Hồ Duy Hùng là sĩ quan không quân quân đội Sài Gòn.

Hồ Duy Hùng là ai?

Năm 1968, theo sự chỉ đạo của mạng lưới điệp báo, Hồ Duy Hùng gia
nhập quân đội Sài Gòn. Tháng 8-1968, anh được tuyển đi học Trường Sĩ
quan bộ binh Thủ Đức. Do có khả năng và kiến thức, Hùng lọt vào những
sinh viên sĩ quan được chọn học tiếng Anh phi hành. Cuối năm 1969, sau
khi hoàn thành khóa học tiếng Anh, Hồ Duy Hùng được chọn đi học lái trực
thăng ở Mỹ. Sau khi tốt nghiệp loại giỏi phi công lái chính UH-1, Hùng
được học bay thêm một tháng gunship (trực thăng vũ trang). Tháng
10-1970, anh tốt nghiệp và về Việt Nam, được tổ chức phân công về công
tác tại tổ điệp báo E4.

Và như vậy, “Việt cộng nằm vùng” Hồ Duy Hùng bắt đầu hoạt động với
tư cách thiếu úy phi công trực thăng UH-1 thuộc phi đoàn 215 (không đoàn
62, sư đoàn 2 không quân quân đội Sài Gòn đóng ở Nha Trang). Do có điều
kiện đi về bằng máy bay từ Nha Trang vào Sài Gòn nên Hùng thường xuyên
liên lạc với tổ E4 và đồng chí Sáu Bán - người phụ trách trực tiếp. Anh
đã cung cấp cho B7 nhiều tài liệu quý, trong đó có tập tài liệu tối mật
in toàn bộ bản đồ, không ảnh các sân bay lớn nhỏ ở miền Nam và các nước
Đông Nam Á cùng các tần số liên lạc với các sân bay và các căn cứ pháo
binh. Toàn bộ tài liệu quý này được chuyển về Khu an toàn.

Ngày 12-3-1971, khi vừa thực hiện một phi vụ trở về, Hồ Duy Hùng bị
hai sĩ quan của phòng an ninh sư đoàn 2 không quân tịch thu súng và bắt
ngay trước phòng trực ban của phi đoàn ở sân bay Nha Trang! Đó là một
ngày không may mắn vì buổi sáng trước đó, khi đi đổ quân ở Di Linh, anh
bị quân giải phóng bắn suýt thiệt mạng.

Sau năm tháng giam giữ với dồn dập những cuộc thẩm vấn, ngày
30-7-1971 Hồ Duy Hùng bị sa thải khỏi không lực Việt Nam cộng hòa vì
“khai man lý lịch, có nhiều thân nhân hoạt động cho cộng sản, có tư
tưởng thiên cộng”. Sau đó, anh còn bị giam thêm ba tháng ở Tổng nha Cảnh
sát với những cuộc thẩm vấn kỹ hơn. Cuối cùng vẫn không khai thác được
gì thêm, Tổng nha Cảnh sát chuyển Hồ Duy Hùng về bót Ngô Quyền làm các
thủ tục giải giao về cho Ty Cảnh sát Gia Long (Đà Nẵng) để quản lý ở địa
phương.





_____________________

Điều rất thú vị là chiếc UH-1 số hiệu 60139 bay trên bầu trời
Trường Sa năm ấy chính là chiếc trực thăng bị đánh cắp tại Đà Lạt năm
1973. Và người đánh cắp chiếc máy bay ấy cũng chính là Hồ Duy Hùng,
thiếu úy không quân Sài Gòn.

Kỳ tới: Chiếc trực thăng bị đánh cắp